ADEGAN 3 ALAS DESA SITI HINGGIL
ADIPATI
PATI BESERTA KEDUA TUMENGGUNG DATANG KE DESA SITI HINGGIL UNTUK MENEMUI KI
ANDHA RANTE.
ANDHA
RANTE : Mangga, sampeyan niki
sinten?
ADIPATI PATI : Yen diwanutke nggih, mboten pokro, sing sudi mestani kula
Mangun Oneng.
ANDHA
RANTE : Ooo… Sampeyan…
ADIPATI
PATI : Ingkang ngasta bawating Praja
Kadipaten Pati.
ANDHA RANTE : Kanjeng Adipati Pati Pesantenan niku sampeyan? Waduh, wah
nyuwun pangapunten nggih kanjenge kula mboten ngertos nek sampeyan niku
sesembahan kula.
ADIPATI
PATI : Ngko sik, sampeyan niku
sinten?
ANDHA RANTE : Lho sampeyan mestine dhak krungu, kula dhak kyaine Andha Rante.
ADIPATI
PATI : Eee… Dadi kowe iki ta sing
jenenge Andha Rante.
ANDHA
RANTE : Enggih kula niki…
Napa kok nggujem Kanjenge?
ADIPATI PATI : Kontaping jenengmu kakang Andha Rante, kuwi gawe geter
sapa sing krungu. Kaimbuhan jeneng Ingsun minangka Bupati ing Pati, ingkeng
nembah pusaraning adil ana ing Pati kang ngasta panguasa ing Pati nampa
apurandah, ingkang nelaake mbok menawa kakang Andha Rante sing mapan ana ing Siti
Hinggil kene kok wis klakon gawe ora tentreme para kawula ing sak untarane Siti
Hinggil kene. Ya perkara kuwi kakang.
ANDHA RANTE : Ngeten lho kanjenge, niku napa mboten kuwalik.? Nek
panjenengan ngendika kula mboten nggawe tentrem, niku sing boten gawe tentrem
niku lak malah wong-wong niku sing ngganggu kamardikan kula. Sing mboten gawe
tentreming ati kula. Cobi nggih kanjenge mang rasakake. Lha nek sokor
panjenengan mpun kersa ngrawuhi wonten Siti Hinggil. Kula ajeng ngiras pantes,
kula lapuran kalih sampeyan kanjenge.
ADIPATI PATI : Mangga, apa sing dadi aboting atine kakang Andha Rante magepokan
karo nggone urip bebrayan ono ing Kabupaten Pati kene, tak keparengke. Jer bagi
pangunek-uneking atimu wedharke, ngko aku sak kamat-kamat bakal mbudi daya
murih ngenteng-entengi sesangganmu.
ANDHA RANTE : Oo ngaten nggih, kula lapuran. Nek kawula-kawulanipun Kanjeng
Adipati niku kathah sing padha gendheng.
ADIPATI PATI : Ngko sik, karangna kawulaku akeh sing padha gendheng
dhasare apa? landhesanmu apa? Kakang Andha Rante nganti kumawani ngucap sing
kaya ngono kuwi?
ANDHA
RANTE : Cobi kok mboten padha
gendheng nggih kanjenge,,
ADIPATI
PATI : Piye..??
ANDHA RANTE : Wayah ora wayahe, wong-wong niku padha grudag-grudug,
grudag-grudug, ngalor-ngidul, sing kidul ngalor. Nek mpun padha kumpul lulange
dibentheng, dijereng lulang digebugi blang-bleng. Blang-bleng. Wonten sing nyuwara
bantere mboten karuan, lawaaaaaa bubar, lawaaaaaa bubar. Lho ngaten niku dak padha
gendheng. Kula lajeng nesu, meneng sedela. Enten suwara malih, ora mung siji
sing muni malah bareng-bareng, kamin, kamin, kamin, lho ngaten niku pripun,
niku dhak padha gendheng.
Malih, wayahe awan nggih padha grudag-grudug niku
ana sing sirahe dikudungi, onten sing sirahe niku ditaleni, lho niku perlune padha
napa? Perlune padha ngapa? Napa niku arep padha ngundoh tawon? Kuwatir nek
sirahe niku di ntup tawon. Sirahe padha ditutupi. Lho niku nek wong ayu dhak mboten
ketok ayune? Nek lumrahe nek wong jawa niku dak sanggulan sing mbesus,
sunggaran sing apik. Sundhut sungkas. Dhak ngatenniku. kok padha ditutupi. Napa
wong-wong niku padha ajeng ngundoh tawon? Niku lho kula mastani nek kawulane Kanjeng
Adipati niku padha gendheng.
ADIPATI PATI : Mung cukup kuwi to? Dadi mung telung perkara kuwi mau engga
kakang Andha Rante rumangsa keganggu.
ANDHA
RANTE : Nggih kamardikan kula..
ADIPATI PATI : Rasa katentremaning batinmu keganggu, rasa kamardikanmu.
ANDHA RANTE : Enggih, sebab kula nggih ngrumangsani. Sampeyan niku nek ngerti
watak kula nggih mboten isa nglakoni. Kula niku angger mpun panas ati kula,
geteh kula niku anget, niku munjuk, nek mpun munjuk niku rasane cekot-cekot,
kemut-kemut niku teng mripat niku abang, teng kuping panas. Ngoten niku dak
nggih mboten gawe tentrem ati kula, ngganggu kamardikan kula. Ngaten nggih Kanjenge.
ADIPATI
PATI : Ya… Ngono ya kakang ya..
ANDHA
RANTE : Nggih…
ADIPATI PATI : Sak temen mangsuli pitakonmu kuwi ana sing kagungan
jejibahan, nanging, nanging iki lho, kang ana ning ngarepmu kuwi aku, Bupati ing
mangka aku tanggungjawab aweh sesulang-aweh sesulung marang sapa wae kang
ngrumangsani dadi kawulaku. Mula wis wajibe aku nerangake bab perkara sing ditakonke
kakang Andha Rante. Nek kakang Andha Rante ing saben kala mangsa krungu ana
wong loap-laop bengok-bengok kuwi tegese kok ora printah supaya lawa iki padha
bubar iki ora. Mau lak wis diterangke dening Sumba Pradan, kuwi mono tegese pepanggil
kanggo wong kang arep nindakake ngibadah shalat, sembahyang.
ANDHA RANTE : Celuk-celuk..? Lha kok sembahyang? Sembahyang niku napa?
ADIPATI PATI : Sembahyang kuwi tembung jawa, nek tembung arabe shalat.
Shalat kuwi ana sing ngarani shalat kuwi dzikir, inna shalata li dzikri
ono. Ana sing ngarani shalat kuwi wis ngarani sembahyang manembah marang hyang
ingkang maha kawekas.
Kakang Andha Rante….
ANDHA
RANTE : Apa…?
ADIPATI PATI : Pancen jeneng adzan kuwi ya kaya ngono kuwi, digawe
supaya swarane buanter jek ben muslim-mukmin sing nyang kana-kana, sing adoh
dununge karo langgar kwi kareben krungu.
ANDHA RANTE : Lha nek mpun padha krungu ben padha lah napa niku?
ADIPATI PATI : Lho, krungu njur padha budal menyang masjid, apa menyang
langgar padha nindakake shalat jamaah shalat bareng-bareng.
ANDHA
RANTE : Thek shalat niku padha lah
napa? thek shalat niku?
ADIPATI PATI : Shalat kuwi ya nyembah karo sing gawe urip, karo sing
kuasa, karo Allah…
ANDHA
RANTE : Wah.wah.wah..
ADIPATI
PATI : Azzawazala…
ANDHA RANTE : Kula kok bingung nampa rembuge sampeyan, lho sing kuasa teng
Pati Pesantenan niku dak sampeyan a Kanjenge, lho kok isih ana sing kuasa? Niku
sing kuasa niku rupane pripun? Pangkate niku dhuwur pundi kalih sampeyan?
rupane pripun? pawakane gagah pundi kalih sampeyan? ngoten lho,,,kula pengin
nggenahe..
ADIPATI
PATI : Ya tak cetakke..
ANDHA
RANTE : Nggih…
ADIPATI
PATI : Iki rak ngenak-enak sing
mburi-mburi mengko.
ANDHA
RANTE : Mangke nggih enten malih?
ADIPATI
PATI : Kakang Andha Rante.. Ngene
ya..
ANDHA
RANTE : Apa..?
ADIPATI PATI : Yen Mangun Oneng kuwi kuasa ana ing donya. Donya wae
bebasan mung sak glintir pasir ana ing sak tengahing pesisir kang amba bawela.
Bumi Pati kuwi ambane mung sepira ta? Nek mbok ukur karo ambane jagad raya
saisine. Nanging ngertenana kakang, jagad raya iki ana sing nguwasani, ning
ngarep tak kandhakke ya kuwi Allah SWT.
ANDHA
RANTE : Wah.wah.wah…
ADIPATI PATI : Yen kakang Andha Rante pengin ngerti rupane piye? Trus
Kahanane piye?
ANDHA
RANTE : Wah.wah.wah…
ADIPATI PATI : Gusti Allah kuwi ora rupa ora warno, ora lanang, ora
wadon. Paribasane cedak tanpa senggolan adoh tanpa wanak, kuwi Gusti Allah..
ANDHA
RANTE : Wah kula saya bingung…
ADIPATI
PATI : Lha kok bingung?
ANDHA RANTE : Kula niku urip-urip kula dhewe, lha kula niki urip-urip kula
dhewe kok di ganggu gawe. Kula niki mboten ana sing nguripno. Kula niki urip dhewe
ngko nek ra mangan nggih ngelang,
ADIPATI PATI : Eee… Dadi ngono ta, saka rumangsamu kakang Andha Rante iki
urip-urip dhewe?
ANDHA
RANTE : Enggih…
ADIPATI PATI : Ngene kakang, kowe tak wenehi pangerten nggih. Uripe
manungsa iki kadhapuk saka telung perkara, raga, nyawa, karo sukma. Raga,
nyawa, karo sukma.
ANDHA
RANTE : Nek ragane kula sampun
genah.
ADIPATI PATI : Urip iki ana sing nguripi, raga wis cetha kasat mripat
isa dideleng panca ndria. Nyawa, kuwi jiwa, jiwa kuwi apa? Jiwa kuwi kang
manggon ana ing sak jroning raga kang sifate digawa dening getih, mula nek
manungsa wis koncatan getih. Nek manungsa getihe wis ora mlaku ateges manungsa
kuwi wis ora sampurna uripe. Lha mangertena kakang, liyane jiwa, raga, kuwi ana
sukma. Sukma ya kuwi urip sing diparingke dening sang urip, ya kuwi hyang sukma
kawekas. Cethane ngono..
ANDHA RANTE : Wah.. Wah.. Mula Sampeyan kok malah saya ngaya wara
tembunge.
ADIPATI
PATI : Lha kepiye?
ANDHA RANTE : Wong urip kok neka-neka sing dipikir, kula niku sing menehi
urip kula niku nggih bapak kalih si mbok niku, wong niku sing nggedhekke kula,
nek kula ora dirumati diwenehi mangan kalih bapak si mbok kula, kula nggih ra
urip. kok sarwo neka-neka, ana sukma kawekas.
ADIPATI PATI : Bapak lan si mbokmu kuwi mung saderma lantaran, nanging
tanpa kersaning Gusti, tanpa kersaning Allah azzawazala sing ora klakon
winih saka bapakmu sing ditampa ing guwa garbaning biyungmu. Kuwi dadi gatra
ponang jabang bayi.
ANDHA
RANTE : Wau lho sing kula takonke..
ADIPATI
PATI : He’e piye?
ANDHA RANTE : Pungkasane thek ana sukma kawekas, niku kula genah nek
kawekas niku ntek-ntekan, pol-polan ora bedane kalih pamekas lho ngateniku rak
ntek-ntekan.
ADIPATI
PATI : Ya bener,,,
ANDHA
RANTE : Nek ngaten Gusti Allah niku
nggih sing ntek-ntekan niku?
ADIPATI PATI : Heheheh… Ya ya ya… Ngono ya kena. Ora ateges Gusti Allah kuwi
sing ntek-ntekan kuwi ora.
ANDHA
RANTE : Lha napa?
ADIPATI PATI : Ning sukma sing ngatasi saluwiring kahanan, saluwiring
kang ana kuwi tegese kawekas, sing ntek-ntekan. Ngatasi samubarang lir sing
dikersaake ngono.
ANDHA RANTE : Wah wah wah,,, Kula saya mumet, saya mumet, kula saya mboten
isa nampa.
ADIPATI PATI : Ewandene ana wong nganggo ubel, pada nganggo kudung kuwi
kabudayan. Sing ana gandheng cenenge karo sarengating agama, merga nek tumrape
wong islam jeneng rambut kuwi aurat, tegese sing wajib disimpen ora kena
dikatonke dening samubarang wong.
ANDHA RANTE : Niki rak mboten ana nteke nek kula rembug. Bakune kula niku
anggere isih ana wong padha gembar-gembor, wong padha bengak-bengok teng Desa
Siti Hinggil mriki kula mboten lila, sebab niku cetha nek ngganggu kamardikan
kula. Mula kula mboten cocok, tetep kula sawati, kula brengkolangi kalih watu.
ADIPATI PATI : Manungsa kuwi papag ora padha, kakang Andha Rante.
karodene jagad iki ora jagade Andha Rante dhewe, jagad iki diparingke dening Gusti
Allah kanggo wong akeh, kanggo wong apa wae, saya dene nek kowe iki
ngrumangsani wong Pati. Pati iki biyen-biyene ing tanah Jawa ana Kraton
Majapahit, ing kono wis ana jenenge sesanti “Bhineka Tunggal Ika Tan Hanna
Dharma Mangrua”. Tegese beda iku nanging siji iku ora ana bebener sing mangruh,
mula kang kuwi yen kakang Andha Rante pengen urip dhewe tak aturi kakang Andha Rante
sumingkir manggon ana sak tengahe alas sing adoh saka wong akeh adoh saka bebrayan
agung.
ANDHA RANTE : Wih..Wih..Wih… Wong niki
omah-omah kula dhewe, desa-desa kula dhewe. Thek sampeyan nundhung kalih kula,
sampeyan ora ngerti nek niki tinggalane bapak kula, nika lho watese wit pace
nika watese karas kula.
ADIPATI PATI : Ning semana uga kakang Andha Rante kudu ngerti mbok
menawa wewengkon Pati iki ana ing astaningsun, astane Bupati Mangun Oneng. Pethuk
runtut mustikaning jaladri ingsun wenang purba wasesa. Yen kakang Andha Rante ora
gelem sumingkir saka Siti Hinggil utawa ora gelem nampa wong-wong sing padha
nindaake keyakinan miturut agamane dhewe-dhewe ora kena kakang Andha Rante cumondhok
ana kene.
ANDHA RANTE : Kosok balene pokoke angger teng desa kene isih
grudag-grudug, ngalor-ngidul ngetan-ngulon, isih padha menthengi lulang padha
digebugi blang-bleng, blang-bleng mbrebegi kuping kula, tetep kula ganggu.
ADIPATI
PATI : Lho nek ngono kowe arep
wani karo aku?
ANDHA RANTE : Lho kula mboten wani, ning kula ora lila nek kula diganggu
kamardikane.
ADIPATI PATI : Ooo… Ra kena digawe gojek nek ngono kowe Andha Rante.
ANDHA
RANTE : Lha pripun?
ADIPATI
PATI : Andha Rante, aku moh kaya
bocah cilik..
ANDHA
RANTE : Arep sampeyan pripun?
ADIPATI
PATI : Jeneng Ingsun Bupati.
ANDHA
RANTE : Enggih…
ADIPATI PATI : Tau latih jeneng Ingsun dadi prajurit, digulawentah olah
keprajuritan. Mula kang kuwi, iki pusakaningsun.
ANDHA
RANTE : Napa?
ADIPATI PATI : Andhel-andhel Pati. yen kakang Andha Rante sembada
nampani andhel-andhel Pati, tak sembah ijir-ijiranmu.
ANDHA RANTE : O ngaten, nggih.. Njajal, wong niku ora pakanane manungsa
kok dipakakke. Nggih mangga nek sampeyan arep adu kaluwihan sampeyan.
ADIPATI
PATI MENYERANG ANDHA RANTE DENGAN KERISNYA, TETAPI ANDHA RANTE TIDAK BERGEMING
SEKALIPUN, MALAH KETAWA-KETAWA…
ANDHA
RANTE : Hayyoh… Mangga…
Milih sing pundi?
KEMUDIAN
BUPATI PATI DAN KEDUA TUMENGGUNG LARI DAN KABUR.
ANDHA
RANTE : Hahahahaha….. Hahahaaaa…
Jebule ora mung kawulane sing padha gendheng, tekan Bupatine
pisan kok melu gendheng. Lho wong tak lapuri nek kawulane iku padha gendheng
kawulane padha edan, kok malah bela kawulane, nek ngono Bupatine Pati kae ya
melu gendheng.
Eeee,,,, Titenana angger ora padha mendha tak sawati
watu kae..
DI
ALAS PERBATASAN DESA SITI HINGGIL.
ADIPATI
PATI : Tumenggung Sumba Pradan.
SUMBA
PRADAN : Sinuwun..
ADIPATI PATI : Ora kena digawe gampang jebule Andha Rante. Mula saka
kuwi ngono ya..
Kene Sumba Wilis, kene rada nyedak
kene..
SUMBA
WILIS : Sabda dalem katimbalan,
kados pundi Kanjeng Adipati
ADIPATI PATI : Lelakone Andha Rante ora kena digemingke, disepele. Mula
kang kuwi jeneng Ingsun nedya sowan ing Mataram.
SUMBA
PRADAN : Mboten kundur wonten ing Kabupaten
Pati rumiyin Gusti.
ADIPATI PATI : Jeneng sira tak aturi bali ning Kabupaten Pati. abang
birune Praja Pati tak pasrahke marang jenengsira sakloron.
SUMBA
PRADAN : Sembah kula dhereaken Gusti…
