Buku Tamu

Tuesday, October 2, 2012

Naskah Ketoprak Lakon "Andha Rante" 12


Transkripsi ketoprak lakon "Andha Rante"
 
S.W. Ketoprak Sri Kencono Budoyo Pati
ADEGAN 1: PERANG DI ALAS DESA SITI HINGGIL.
ANDHA RANTE       : Yen tak rasak-rasake, wong kok seneng ngganggu kamardikaning liyan. Wayah ora wayahe, grudag-grudug, ngalor-ngidul, ngetan-ngulon. Lulang dibentheng, dijereng, digebugi blang-bleng, blang-bleng, lawaaaaaaaaa bubar, lawaaaaaaaaaaaa bubar.. ora o diprintah bubar nek wayahe surup surya ya budhal luru mangsa dhewe-dhewe. Wong kok padha gendheng, wong kok padha edan. Sedina nyambut gawe, mulih karepku ya ngaso leyeh-leyeh. Meneh, wayahe wong turu lulange di bentheng meneh digebugi meneh blang-bleng, blang-bleng, grudug ngalor, grudug ngidul, lawaaaaaa bubar, lawaaaaa bubar… jagad iki jagade dhewe apa piye? Jagad iki jagade wong akeh. Anggere padha mribeni lehku turu tak brenggkolangi watu, ora perduli. Hah, wong iki omah-omahku dhewe, desa Siti Hinggil kene iki biyen tinggalane bapakku dhewe. Kok dibribeni. Mandheg sedela, bareng-bareng ora mung siji loro kamin-kamin… upama celuk-celuk kang kamin iki rak ora kaya ngono kuwi bantere a. wah-wah-wah… yen tak rasak-rasakna wong Pati iki padha arep edan kabeh po piye? Nek gelem mbok niru aku iki sing waras.
TIBA-TIBA KEDUA TUMENGGUNG UTUSAN DARI PATI DATANG. TUMENGGUNG SUMBA PRADAN MEMULAI PEMBICARAAN DENGAN ANDHA RANTE.
SUMBA PRADAN    : Najan mung sak paduran aku ra pangling, menawa kowe                                        ki Andha Rante.
ANDHA RANTE       : Nggih kula namine Andha Rante..
SUMBA PRADAN    : Nanging aku pengen ketemu karo kowe iki apike ning omah opo ning kene ae?
ANDHA RANTE       : Teng ngriki dak mboten napa-napa a..
SUMBA PRADAN    : Ngono ya..
ANDHA RANTE       : Nggihh…
SUMBA PRADAN    : Nek ancen ora apa-apa, tak bacutke anggonku arep rerembugan karo kowe.. Kowe wis ngerti aku mbok menawa ya?
ANDHA RANTE       : Sampeyan sinten?
SUMBA PRADAN    : Aku Tumenggung Sumba Pradan.
ANDHA RANTE       : Ooo… Priyayi saking Kadipaten Pati Pesantenan niku..
SUMBA WILIS         : Aku Tumenggung Sumba Wilis,..
ANDHA RANTE       : Enten napa sampean kok padha teka teng dukuh Hinggil niki?
SUMBA PRADAN    : Ngono ya… Rehning aku uga narapraja ning Kadipaten Pati. Kareh marang reksa dalem Kanjeng Adipati Mangun Oneng ing Kadipaten Pati. kang supaya nakyenake njangkahke sukuku nyang bumi Siti Hinggil nanjehake apa tenan okeh wong padha kandha jare ono pawongan kang jenenge Andha Rante gawe kisruh nyang wewengkon Siti Hinggil..
ANDHA RANTE       : Niku sing padha kandha niku sinten?
SUMBA PRADAN    : Ya kalebu wong Siti Hinggil kono kang padha munggah nyang pendhapa ageng Kadipaten Pati.
ANDHA RANTE       : Kula niku ora nggawe kapitunane wong-wong mriki mboten, kula mboten nggawe kapitunan wong Pati niku mboten, ning  wong-wong niku sing padha nggawe kapitunan, nggawe gelaning atiku
SUMBA PRADAN    : Kuwi kanggomu, kanggomu ora gawe kapitunan wong Siti Hinggil, ning kanggone wong Siti Hinggil rumangsa mbok gawe kapitunan..
ANDHA RANTE       : Mboten mawon, sing gawe kapitunan niku nggih wong-wong niku.
SUMBA PRADAN    : Coba kandhakke, sebabe piye…???
ANDHA RANTE       : Kula niku wong getapan kuping, angger getih kula mpun panas, mangka munjuk, mripat kula dadi abang, kuping kula njepiping..  wayah mboten wayahe, limah-tumahe, wong grudug ngalor, grudug ngidul, grudug ngetan, grudug ngulon mboten karuan parake. Teng ngriku pada nglumpuk, Lulang dibentheng digebugi blang-bleng, blang-bleng, blang-bleng ana sing nyuara lawaaaa bubar, lawaaa  bubar .. lho niku lawa niku mboten usah diprintah kon bubar, nek mpun wayahe sore surup ngatenika, niku lawa padha budhal dhewe-dhewe padha buyar golek pangan, lho kok disebuti lawa bubar. Ngaten niku pripun? Trus meneng.. sedela mpun kula rada kepenak kethoke tak rungokno alon-alon, kula mpun mboten krungu, bareng meneh disambung, kamin-kamin… lho kamin teng mriki niku pinten iji?
SUMBA PRADAN    : Tak wangsuli pitakonmu.. Sepisan kang ana pawongan ngalor, ngidul… Kuwi mertandhake pada nggone rukun, lan nggone rukun kuwi mau tumuju ning papan ibadah utawa ning papan suci papan sing kanggo shalat sembahyang kanggo nyembah marang panguasane gusti, kapindho lulang dibentheng kae digawe bedhug kanggo pratandha menapa ta dina jum’at dithuthuk kae dino jum’atan kanggo sembahyang. Kaping telu kang kok arani lawa bubar kae jenenge undang-undang wong kang arep shalat sembahyang, jenenge adzan, Allahu akbar, ora kok lawa bubar. Allahu akbar Allah maha besar, iki kanggone wong islam. Mula nek nganti ana wong sing padha nglakoni kaya ngono tak jaluk, nek kowe gelem gawe tentreming Negara Siti Hinggil, Kadipaten Pati Desa Siti Hinggil kuwi ya aja kaya ngono. Ana tembung lakum dinukum waliyadin, kowe kowe, aku aku, aja ngganggu marang kamardikane liyan. Ngono lho..
ANDHA RANTE       : Ngeten nggih, kula kok ra mudheng rembugane sampeyan..
SUMBA PRADAN    : Ya ra mudheng, merga kowe karo aku beda.
ANDHA RANTE       : Kok ana Allah, Allah, Allah niku napa? Nek panganan, panganan piye? Nek rasane piye? Gedhene sepira? Gedhe pundhi kalih kula?
SUMBA WILIS         : Andha Rante, dene Allahu akbar kuwi manembah marang ngarsane Gusti kang akarya jagad. Kabeh sekabehing para kawula sing kepingin manembah marang ngarsane Gusti kang akarya jagad aja kok ganggu, malah kepara kowe wong padha shalat sembahyang, mushola pada mbok bandhemi.
ANDHA RANTE       : Kula mboten ngganggu, sing padha ngganggu niku malah wong-wong niku kabeh sing padha ngganggu, sebab kula wayahe turu kula dibribeni. Niku ngganggu kamardikane kula. Mboten kok kula niku ngganggu, sampeyan niku kuwalik, kula sing diganggu. Sebab Siti Hinggil iki omah kula dhewe.
SUMBA PRADAN    : Andha Rante, Siti Hinggil iki yo ora kagunganmu dhewe, nggone wong akeh. Dadi wong sak Desa Siti Hinggil iki nduwe kamardikane dhewe-dhewe.
ANDHA RANTE       : Lho kok mboten gadhahan kula pripun? Wong Desa Siti Hinggil niki tinggalane bapak kula, nika lho sampeyan nek ora percaya. Watese niku wit pace sing nika ngantos dugi ngrika, nika karas tinggalane wong tuwa kula.
SUMBA PRADAN    : Ning kowe urip ning Desa? Kowe urip ning Desa nek kanthi kaijenan ora bakal bisa urip. Wong bisa langgeng, bisa nggenah, bisa rukun kuwi merga kumpulan, merga kancane akeh. Nek kaya dene kowe ora gelem ngumpuli sapa sapaning wong sing ana ning desa kene, yo kaya dene kowe iki ora nduwe bala.
ANDHA RANTE       : Gak, kula mboten iso tetepe, pokoke angger ijeh ana wong bengok-bengok teng kiwa tengene omah kula, teng Desa Siti Hinggil mriki kula brengkolangi
SUMBA PRADAN    : Ya wis ngene wae, aku duta pamungkase Bupati Pati, Tumenggung Sumba Pradan, wong sak Pati mbok menawa padha ngerti yen Sumba Pradan iki Senopati Agung Kadipaten Pati. kowe tak rangket, tak sowanke ngersa dalem Kanjeng Adipati Mangun Oneng.
ANDHA RANTE       : Lho nek isa nggih mangga.
SUMBA PRADAN    : Lho piye kuwi.
SUMBA WILIS         : Sing ati-ati.
KEDUA TUMENGGUNG UTUSAN ADIPATI PATI AKHIRNYA MEMAKSA ANDHA RANTE DENGAN CARA ADU FISIK.
NAMUN MEREKA KALAH. LALU MEREKA KABUR.
ANDHA RANTE       : Wah-wah, ora pisan ora pindho, Desa Siti Hinggil kene kerep ditekani priyayi saka Pati. angger teka, gelut perang ning ara-ara kene, nganti sukete ora thukul, ara-ara iki nganti buthak, tak sawang saya wingit, saya sangar, gandheng saben-saben teka ning kene kok padha ngajak perang, kanggo  pengiling-iling anak putu mbesuk, panggonan  sing kanggo perangan iki yen ana rejo-rejaning jaman karanga Desa Parenggang. Saka tembung peperangan, ya kanggo pengeling-eling aja padha lali karanga Parenggang, sapa ae teka ing Siti Hinggil apa meneh mung utusane, Kanjenga Adipati Pati, Andha Rante ora bakal wedi.